مقدمه:

لینوکس، سیستم‌ عامل متن باز قدرتمند و محبوب که به دلیل استقامت، امنیت و انعطاف‌پذیری درحوزه تکنولوژی استقبال فراوانی از این نرم افزار شده است. با بیش از سه دهه توسعه و بهبود مداوم، سیستم عامل Linux توانسته است جایگاهی متمایز را در دنیای سیستم‌عامل‌ها به دست آورد.

در این مقاله، با ویژگی‌ها و مزایای لینوکس آشنا شده و درک عمیق‌تری از این سیستم‌عامل پرقدرت به دست خواهید آورد.

تعریف لینوکس: از صفر تا صد

لینوکس یک سیستم عامل منبع باز یا همان اپن سورس رایگان و در دسترس عموم است، که به دلیل قدرت، امنیت و انعطاف‌پذیری محبوبیت زیادی بین سایر نرم‌افزارهای رایانه‌ای به دست آورده است.

منبع باز یعنی کدهای منبع این سیستم‌عامل در دسترس همه قرار دارد، اما لینوکس هم‌چنین از بسیاری جهات با سیستم عامل‌های دیگر متفاوت است. اولین و شاید مهم‌ترین، این که سیستم‌ عامل متن‌ باز به طرز باورنکردنی قابلیت شخصی‌سازی برطبق نیازهای کاربران را دارد.

سیستم‌ عامل Linux درخواست‌ها را از برنامه‌ها دریافت و آن‌ها را به سخت‌افزار رایانه منتقل می‌کند. از بسیاری جهات، سیستم‌ عامل لینوکس مانند بقیه سیستم‌ عامل‌هایی که ممکن است قبلاً استفاده کرده باشید، مانند ویندوز، مک او اس (macOS) یا iOS.

بخش اول: ریشه‌ها و تاریخچه لینوکس

توسط لینوس توروالدز در سال 1991 با ترکیب نام خود (لینوس) و یونیکس (UNIX سیستم عاملی مشابه لینوکس) سیستم‌عامل متن باز و رایگان لینوکس را به وجود آورد. این پروژه کوچک در ابتدا شروع شد، اما به سرعت توسعه یافت و به عنوان یکی از سیستم‌عامل‌های مهم و قدرتمند جهان شناخته شد.

بخش دوم: ویژگی‌های لینوکس

• منبع باز: همان طور که اشاره کردیم به عنوان یک سیستم‌عامل متن باز به کاربران اجازه سفارشی‌سازی، بالایی داده که این باعث توسعه و به روز شدن دائم لینوکس است.
• پایداری و امنیت: به علت ساختار معماری قوی و توانایی جداسازی فرآیندها، دارای پایداری و امنیت بالایی است. به عنوان یک سیستم‌عامل سروری و رومیزی، لینوکس به صورت گسترده در صنعت از جمله سرورها، دیتابیس‌ها، زیرساخت‌های ابری و تجهیزات شبکه استفاده می‌شود.
• انعطاف‌پذیری: لینوکس به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، قابلیت سفارشی‌سازی و تطبیق با نیازهای کاربران را دارد. هر کس می‌تواند نسخه مورد نظر خود را انتخاب کند و از محیط رومیزی، تم‌ها و پیکربندی‌های نرم‌افزاری خود استفاده کند.
• جوامع و پشتیبانی: لینوکس از یک جامعه بزرگ و فعال برخوردار است. از طریق انجمن‌ها، لیست‌های پستی و مستندات مشارکتی، کاربران می‌توانند از اطلاعات، تجربیات و راهنماهای این جامعه بهره‌برداری کنند. این ارتباط موجب افزایش دانش و توانمندی کاربران لینوکس می‌شود.

آموزش قدم به قدم کار با لینوکس

ورود به دنیای بزرگ لینوکس به دلیل تعداد گستردگی توزیع‌های موجود، می‌تواند کمی سخت باشد. سعی کنید نیازهایتان را بشناسید تا انتخابی درست داشته باشید؛ نه انتخابی شانسی که منجر به اتلاف وقت و هزینه برای شما شود.

اولین قدم کار با سیستم عامل متن باز انتخاب یک توزیع‌ لینوکس براساس نیاز و محیط کاربری که برایتان آشنا باشد. لیست بهترین توزیع‌های لینوکس و لینک دانلود:

CentOS دانلود توزیع سنت او اس نسخه آخر (بهترین توزیع لینوکس برای سیستم عامل سرور)

Debian دانلود توزیع دبیان نسخه آخر (بهترین توزیع Linux برای برنامه نویسان)

Fedora دانلود توزیع فدورا نسخه ویندوز آخرین ورژن (بهترین توزیع لینوکس برای کاربران خانگی و کامپیوتر شخصی)

 Ubuntu دانلود توزیع اوبونتو نسخه آخر  (توزیع لینوکس برای تازه کارها)

 Arch Linux دانلود توزیع آرچ (توزیع لینوکس برای حرفه‌ای‌ها)

Manjaro دانلود توزیع مانجارو نسخه آخر (توزیع لینوکس برای حرفه‌ای‌ها)

در مرحله دوم باید  فایل ISO توزیع انتخابی رو از وبسایت رسمی دانلود کنید. لینک‌ها رو بالا قرار دادیم ⇑⇑⇑

مرحله بعدی کارمون با ساخت یک درایو USB قابل بوت یا دیسک DVD از فایل ISO شروع میشه.

مرحله چهارم بوت کردن کامپیوتر از روی درایو USB یا دیسک DVD

این مرحله شامل تقسیم بندی هارد دیسک، انتخاب نام کاربری و رمزعبور است، برای نصب لینوکس روی سیستم دنبال کنید.

در مرحله آخر شما باید بعد از نصب، با محیط گرافیکی آشنا شوید و لینوکس را استفاده کنید. برای تسلط بیشتر، با استفاده از ترمینال، دستورات را اجرا، بسته‌ها را مدیریت و تنظیمات سیستم را پیکربندی کنید.

شما احتمالاً قبلاً از لینوکس استفاده کرده اید، خواه آن را بلد باشید یا نه. بسته به نظرسنجی کاربران، بین یک سوم تا دو سوم صفحات وب در اینترنت توسط سرورهای دارای لینوکس ایجاد می‌شوند.

مالک لینوکس

این سیستم عامل به واسطه مجوزهای منبع باز خود به صورت آزاد در دسترس همه قرار دارد. با این حال، علامت تجاری روی نام  Linux به سازنده آن ، Linus Torvalds بستگی دارد. کد منبع لینوکس توسط بسیاری از نویسندگان آن تحت حق چاپ است و تحت مجوز GPLv2 مجوز دارد.

اصطلاح “Linux” از نظر فنی فقط به هسته آن اشاره دارد. بیشتر افراد از کل سیستم عامل به عنوان “Linux” یاد می‌کنند زیرا برای اکثر کاربران این سیستم عامل متن باز شامل مجموعه‌ای از برنامه‌ها، ابزارها و خدمات (مانند دسکتاپ، ساعت، منوی برنامه و غیره) است.

برخی از افراد، به ویژه اعضای بنیاد نرم‌افزار آزاد، از این مجموعه به عنوان GNU/Linux یاد می‌کنند، زیرا بسیاری از ابزارهای حیاتی موجود اجزای گنو(GNU) هستند. با این حال، همه نصب‌های آن از اجزای گنو به عنوان بخشی از سیستم عامل استفاده نمی‌کنند: برای مثال، اندروید از هسته لینوکس استفاده می‌کند اما خیلی کم به ابزارهای گنو اعتماد می‌کند.

تفاوت یونیکس و لینوکس

شاید نام یونیکس (Unices) را شنیده باشید، یک سیستم عامل متن باز که در دهه 1970 در آزمایشگاه‌ بل توسط کِن تامپسون، دنیس ریچی و دیگران ساخته شده است. یونیکس و لینوکس از بسیاری جهات به یکدیگر شبیه اند.

در واقع، لینوکس در اصل ایجاد شده است تا از یونیکس قابل تشخیص نباشد. هر دو ابزار مشابهی برای ارتباط با سیستم، ابزارهای برنامه نویسی، طرح‌بندی سیستم فایل و سایر اجزای اصلی دارند. با این حال، همه یونیکس رایگان و منبع آزاد نیستند.

در طول سال‌ها، سیستم عامل‌های مختلفی ایجاد شده است که سعی می‌کنند “مانند یونیکس” یا “سازگار با یونیکس” باشند، اما لینوکس در داشتن محبوبیت بسیار بالاتر از سیستم‌های عامل قبلی خود، موفق‌ترین بوده است.

لینوکس در سال 1991 توسط لینوس توروالدز، دانشجوی وقت دانشگاه هلسینکی ایجاد شد. توروالدز، آن را به عنوان یک منبع رایگان و متن باز برای سیستم عامل مینیکس (Minix)، یک کلون (clone) دیگر یونیکس که بیشتر در تنظیمات دانشگاهی استفاده می‌شد، ساخت.

او در ابتدا قصد داشت نام آن را “Freax” بگذارد، اما مدیر سرور توروالدز پس از ترکیبی از نام توروالدز و کلمه یونیکس، نام اصلی را به نام “Linux” توزیع کرد و نام اصلی آن را “Linux” قرار داد.

نام توزیع‌های مهم لینوکس

ردهت (Redhat): بهترین توزیع تجاری لینوکس

سنت او اِس (CentOS): بهترین سیستم عامل سرور

دبیان (Debian): بهترین توزیع لینوکس برای برنامه نویسی

اوبونتو (Ubuntu): محبوب‌ترین توزیع برای تازه‌کارها

اوپن سوزه (OpenSUSE): توزیع مناسب اهداف تجاری

آرچ  (Arch Linux): توزیعی برای حرفه‌ای‌ها

مانجارو (Manjaro): توزیع مناسب گیمرها

مینت (mint): توزیع مشابه ویندوز

فدورا (Fedora): بهترین توزیع برای کاربران خانگی و کامپیوتر شخصی

جنتو  (Gentoo): توزیعی برای خوره‌ها

کالی (Kali): بهترین توزیع برای هک و تست نفوذ

توزیع پاپ او اس (Pop-OS): زیباترین توزیع لینوکس